AS9100 in de praktijk: altijd blijven opletten

"We zien de eisen die de AS9100-norm ons stelt niet als verplicht nummertje, de keuze voor die norm biedt een keuze voor een richting. In de food denken medewerkers ook al niet meer na over het opdoen van een haarnetje, wij kijken ook steeds kritischer naar productkwaliteit. Het is niet meer vrijblijvend, en dat is goed." Bart Bilderbeek is Productiemanager bij Pekago, en heeft zich flink verdiept in de aerospace-norm AS9100. Als leverancier van kunststoffen onderdelen voor onder andere de luchtvaart, was het logisch voor Pekago om de norm in te voeren: "Onze producten zijn niet kritisch voor de veiligheid, ze zitten niet in de motoren bijvoorbeeld. Maar elk vliegtuigonderdeel is onderdeel van een geheel, en zeg nou eerlijk: je wilt toch zelf ook veilig vliegen?"

AS9100 ook voor niet-kritische onderdelen
"Oorspronkelijk werkten we volgens de ISO9001-standaard. We werkten al wel voor medische klanten en de luchtvaart; aanvullende normeringen waren nog niet vereist. Zo’n vier jaar geleden kregen we een nieuwe luchtvaartklant die ons de AS9100 adviseerde. Klanten door de hele luchtvaartketen heen gaan van hun kritische leveranciers steeds vaker eisen dat ze gecertificeerd worden volgens deze standaard. Als je zaken wilt doen moet je dus wel, maar wij zien zelf ook het belang." En welke onderdelen leveren jullie voor vliegtuigen? "We maken technische delen voor het interieur van het vliegtuig. Heel divers, zoals de venstertjes waar de lampjes in zitten. Maar bijvoorbeeld ook onderdelen van het toilet, zelfs de toiletpot.

Waar wordt op gelet?
"Het allerbelangrijkste bij de AS9100-norm is de veiligheid voor de passagiers natuurlijk. Volgens de 'notified body' dat ons certificeert -in ons geval Lloyds- leveren we geen kritische vliegtuigonderdelen, maar toch kan een foutje in elk onderdeel grote gevolgen hebben. Veel niet-kritische onderdelen kunnen, bij niet functioneren, namelijk toch de kritische onderdelen beïnvloeden." Dus ook aan jullie werden de hoogste eisen gesteld? "Inderdaad. Alles doet er toe, zo was de boodschap van Lloyds. Ook als ze langskomen voor een audit letten ze niet alleen op het proces, maar kijken ze bijvoorbeeld ook of er op de werkplekken iets ligt wat er niet hoort te liggen. Of ze kijken of elk onderdeel wel een stickertje heeft waarop de status van een product staat, zoals ‘sample’."

"Ze hameren ook heel erg op de effectiviteit van je managementsysteem. Een manier om dat aan te tonen is door het te meten. We hebben nu bijvoorbeeld een KPI-dashboard, om zaken concreet te maken. Niet alleen voor de hoogste managers, maar voor iedereen op een afdeling: continu kijken wat we doen en waar we mee bezig zijn. Maar je moet bijvoorbeeld ook onderbouwen hoe je de KPI’s alsnog haalt, en dat je kijkt naar oorzaken van afwijkingen. Ze willen eigenlijk zien dat je de verbetercyclus doorloopt: Plan-Do-Check-Act. Daar gaan ze heel ver in, ze controleren het ook. Je mag best fouten maken, als je maar laat zien dat je er iets mee doet. En dat is logisch natuurlijk."

"Een belangrijke nieuwe eis is de leverbetrouwbaarheid, dat verwacht je misschien niet direct. Maar om een vliegtuig te bouwen heb je heel veel toeleveranciers nodig, dus veel potentiële zwakke schakels. Die 'on time delivery' is ontzettend belangrijk, en dat moet je dus over alle afdeling heen meten. Maar ook extern, naar onze eigen leveranciers toe bijvoorbeeld. Intern moeten projecten op tijd volgens de afgesproken tijd afgerond worden, en dat moeten we ook meten."

FMEA: overal aan gedacht?
"Lloyds kijkt vooral naar onze processen voor luchtvaartklanten, maar ook naar andere dingen. Alles volgt hier dezelfde weg immers, zij het dat we voor luchtvaart ook altijd een FMEA uitvoeren: de 'Failure Mode Effect Analysis'. Al bij de engineering van onderdelen kijken we dan wat er mogelijk mis kan gaan, en wat we moeten doen om te voorkomen dat het mis gaat. Een soort risico-inventarisatie: laten zien dat we overal aan gedacht hebben, wat we moeten doen als een machine kapot gaat bijvoorbeeld."

"Lloyds komt één keer per jaar langs, maar je bent verplicht om ook interne audits uit te voeren. Je moet dan al je processen en procedures in een cyclus van 3 jaar intern gecontroleerd hebben. Behalve je eigen werk, dat moet iemand anders doen. Alle afdelingen passeren daarbij de revue, bijvoorbeeld ook inkoop. Richting leveranciers zijn leverbetrouwbaarheid en klachtafhandeling immers belangrijk: als het daar misgaat, gaat het in de hele keten mis."

"We hebben met Lloyds afgesproken op een vaste wijze te werk te gaan, met procedures en werkdocumenten. Als dat niet blijkt te werken of de werkwijze moet verbeterd worden, moeten we dat aangeven. Vanuit de standaard AS 9100 staat omschreven waar je aan moet voldoen, een flink pak papier." Dus iedereen moet dat hetzelfde doen? "De interpretatie is voor ieder bedrijf anders, maar je moet wel aan minimale eisen voldoen. Zo is Risk Management (Risico Inventarisatie) verplicht, maar de FMEA-methode niet. De FAI (First Article Inspection) is verplicht, en daarbij zelfs de wijze waarop dit vastgelegd moet worden: hetzelfde standaardformulier is daarbij verplicht voor de hele keten.

De lat steeds hoger
"Al die normen zorgen ook dat Pekago als geheel beter wordt. Het is een proces dat jaren duurt, maar je merkt wel dat door die ‘druk’ vanuit de norm en de klanten -die zelf ook auditen- alles verbeterd. Denk bijvoorbeeld aan de orde en netheid in de fabriek, of het KPI Dashboard. Maar ook de begeleiding van de productie, meer werkinstructies en de juiste uitleg aan de medewerkers."

"Een maand geleden hebben we de hercertificering gehad. Ondanks dat de lat weer hoger werd gelegd en we her en der nog wat huiswerk hadden, is dat goed gegaan en is ons certificaat dus verlengd. We hebben een mooi verbeterproces kunnen laten zien; Lloyds was goed te spreken over onze voortgang. Dus we kunnen er weer drie jaar tegen."